Đó là chuyện tình cảm động và đáng ngưỡng mộ của cựu chiến binh Dương Quang Tiến, sinh năm 1944 và vợ là bà Nguyễn Thị Thắm, sinh năm 1947 thôn Thanh Cương, xã Thanh Bình, huyện Cẩm Giàng, nay là phố Vũ Hựu, phường Thanh Bình, thành phố Hải Dương.

Chúng tôi gặp ông bà vào một buổi chiều giữa tháng 5, sau một tuần trà, ký ức năm xưa như ùa về trong ông, ông bắt đầu kể cho chúng tôi nghe về chuyện tình yêu với bà, những ngày binh nghiệp và xây dựng gia đình hạnh phúc viên mãn hôm nay. Ông và bà là người cùng xã, nhưng không biết nhau, gặp và biết nhau khi đi khai hoang ở Hà Bắc. Năm 1961, xã Thanh Bình phát động phong trào đi khai hoang xây dựng vùng kinh tế mới (thôn Thanh Bình, xã Thanh Hải, huyện Lục Ngạn), đối tượng chủ yếu là đoàn viên thanh niên tình nguyện, ông Tiến là một trong số đó. Năm 1963 xã Thanh Bình tiếp tục cử đoàn thứ 2 lên đó, bà là thành viên của đoàn (theo quy định mỗi đoàn ở lại 2 năm), do ông làm công tác kế toán nên ở lại thêm 4 tháng, thời gian này là cái duyên để ông gặp bà. Nở một nụ cười, ông nhớ lại: “Trước đó trong đoàn có nhiều nữ đoàn viên xinh xắn nhưng ông không rung động với ai, nhưng khi gặp bà, ông cảm nhận được nhiều nét tương đồng nên đã nảy sinh tình cảm và yêu bà từ đó”.

Tình yêu vừa chớm nở, đã phải tạm gác lại bởi chiến tranh, năm 1964, đế quốc Mỹ mở rộng đánh chiếm miền Bắc, tháng 2 ông Tiến lên đường nhập ngũ và tham gia huấn luyện tại đơn vị Pháo binh, Đại đội 1, Tiểu đoàn 12, Sư đoàn 350, Quân khu 3, doanh trại đóng tại Quán Toan - Hải Phòng khi vừa tròn 20 tuổi. Cũng trong năm đó, sau khi trở về từ vùng khai hoang, bà Thắm tham gia hoạt động thanh niên tại địa phương, sau nhận nhiệm vụ ở Trung đội nữ Dân quân trực chiến tập trung huyện Cẩm Giàng (do Huyện Đội trực tiếp quản lý và chỉ huy). Năm 1965, ông đi học trường Sĩ quan Pháo binh tại Sơn Tây, lúc này trường sơ tán về xã Tản Lĩnh, huyện Ba Vì, tỉnh Hà Tây (nay là TP. Hà Nội), ông thuộc biên chế Đại đội 23, Tiểu đoàn 2. Thời gian này ông thường xuyên viết thư tâm sự với bà ở quê nhà, lấy đó là niềm vui, động viên đối với người lính xa nhà.

 

Trao đổi với chúng tôi, ông và bà cho biết: khi nhận được thư của nhau, tâm trạng phấn khởi, vui mừng lắm, động viên tinh thần trong khó khăn, khi đọc thư chúng tôi cảm nhận như đang trò chuyện và gặp mặt nhau trong những ngày xa cách, nhớ nhung. Điều đặc biệt thư đến và đi, khi gửi và nhận đều phải mở ra chia sẻ bằng cách đọc cho tất cả đồng đội cùng nghe, tình đồng đội không giấu nhau bất kỳ điều gì và được ví “niềm vui của anh cũng là niềm vui, phấn khởi của tôi”.

Đưa chúng tôi xem hàng chục bức thư tình ông bà gửi cho nhau. Qua xem những bức thư đó, tôi thêm cảm nhận về hình ảnh anh “bộ đội cụ Hồ” qua các thời kỳ. Ở họ, không chỉ là biểu tượng cho “dáng đứng Việt Nam” với tình cảm “dành riêng cho Đảng phần nhiều” và lý tưởng sống “cuộc đời đẹp nhất là trên trận tuyến đánh quân thù”. Mà ở họ cũng có những tình cảm đời thường, trong tình yêu đôi lứa cũng thể hiện tình cảm lãng mạn, một chút bực dọc, thư gửi đi “sao không thấy hồi âm”; một chút vị kỷ “vì em đã trao trái tim cho anh rồi, thì nếu em dành tình cảm cho bất cứ chàng trai nào, dù chỉ một chút thôi, anh cũng không đồng ý…”^(*). Là một người lính đã qua cuộc chiến, nay được sống trong hạnh phúc gia đình, ông Tiến vẫn đau đáu nỗi nhớ đồng đội một thời chung chiến hào đánh Mỹ, những người đã đi vào bất tử. Ông tâm sự: “tôi có bốn người bạn Xê, Tạc, Đúc và Lưu cùng xã, đều nhập ngũ một ngày, nhưng khi trở về chỉ còn tôi, anh Tạc và anh Xê, còn anh Lưu, anh Đúc thì mãi mãi nằm lại nơi chiến trường, trong thời gian chiến đấu tôi và Lưu thường xuyên viết thư tâm sự với nhau về cuộc sống và tình hình chiến sự. Hôm ấy, chúng tôi đến thăm bố mẹ anh Lưu, mẹ anh than khóc “các anh được trở về, mà con tôi đâu rồi”, lúc nghe tin con hy sinh bà mẹ khóc mờ cả hai mắt, còn bố như người mất hồn. Anh Lưu là con trai duy nhất trong gia đình nên chúng tôi càng thương hai bác. Mất mát và hy sinh trong chiến tranh là không thể tránh khỏi, có hy sinh mới có được nền độc lập hòa bình. Nghĩ thế rồi tôi lại tự nhủ, hãy sống sao cho xứng đáng với những đồng đội đã hy sinh, cho xứng với người bạn đời đã một thời cùng mình “chia lửa” trong chiến tranh”. Những bức thư của người lính nơi chiến trường gửi về cho người yêu ở quê nhà cũng đang tham gia chiến đấu và chung thủy đợi chờ là tình cảm thật xúc động và giản dị. Chính những bức thư ấy là nguồn động viên, là niềm tin mãnh liệt để người lính nơi chiến trường vượt qua mưa bom, bão đạn của kẻ thù, cùng người con gái nơi hậu phương tin vào thắng lợi, thống nhất, vào ngày hai người “về chung một nhà”.

 

Về chuyện tổ chức đám cưới của ông bà, ông Tiến chia sẻ: “Ban đầu tôi tham gia nghĩa vụ quân sự với lời hẹn ước “em hãy ở nhà chờ anh 3 năm, hết nghĩa vụ quân sự anh sẽ về, mình tổ chức đám cưới”. Sau ngày 05/8/1964, cả nước có chiến tranh, lời ước hẹn với người yêu chưa thực hiện được mà phải kéo dài 8 năm sau. Tháng 3 năm 1971, trong thời gian tôi về an dưỡng tại Đoàn 581 ở Nam Hà (nay là tỉnh Hà Nam) đã xin nghỉ phép về tổ chức đám cưới, sau đó lần lượt 4 người con ra đời. Đến tháng 2/1972, tôi phục viên (xuất ngũ) về địa phương công tác tại UBND xã Thanh Bình (nay là phường Thanh Bình). Cuộc sống sau ngày giải phóng khó khăn, vất vả nhiều lần thay đổi chỗ ở nhưng những bức thư vẫn được chúng tôi giữ gìn như báu vật vô giá minh chứng cho mối tình đẹp một thời máu lửa”.

Ông bà sinh được 4 người con 02 trai, 02 gái, người con trai cả nối nghiệp cha đi nghĩa vụ quân sự, trở về làm kinh doanh tại chợ Thanh Bình cùng em trai và em gái, cô con gái còn lại đang công tác tại Bệnh viện Phổi tỉnh Hải Dương. Hiện nay gia đình 3 thế hệ của ông bà chung sống hòa thuận, hạnh phúc cùng trên một mạnh đất (của hồi môn ông bà chia cho các con). Ông bà ở với người con trai thứ hai, điều đặc biệt là tuy ở hai nhà khác nhau nhưng ông bà và gia đình 2 con trai vẫn ăn chung mâm. Năm 2014, ông bà được nhận danh hiệu “Tuổi cao - Gương sáng” từ phong trào thi đua do Trung ương hội Người cao tuổi Việt Nam phát động giai đoạn 2012-2013. Gia đình ông bà và các con nhiều năm liền được công nhận là Gia đình văn hóa.

(*) Một đoạn trích trong bức thư ông Tiến gửi cho bà Thắm.