Phát triển chưa tương xứng với tiềm năng

“Sở hữu” tài nguyên du lịch phong phú và đa dạng, đặc biệt là tài nguyên du lịch văn hóa với trên 3.199 di tích, trong đó có 401 di tích đã được nhà nước xếp hạng (04 di tích, cụm và quần thể di tích quốc gia đặc biệt, 142 di tích quốc gia và 255 di tích cấp tỉnh). Đồng thời, Hải Dương là tỉnh có vị trí quan trọng trong phát triển du lịch ở vùng Đồng bằng Sông Hồng và Duyên hải Đông Bắc, đặc biệt là tuyến du lịch quốc gia Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh kết nối với khu vực. Tuy nhiên, thời gian qua kết quả phát triển du lịch tỉnh Hải Dương vẫn chưa được như kì vọng, tiềm năng du lịch chưa phát huy có hiệu quả. Và cho đến nay, tỉnh Hải Dương mới được biết đến như một điểm “trung chuyển” trên tuyến du lịch quốc gia Hà Nội - Hải Phòng - Quảng Ninh.

Trong giai đoạn phát triển du lịch đến năm 2019, du lịch cả nước nói chung và Hải Dương nói riêng đều ghi nhận sự tăng trưởng, thậm chí số lượng khách du lịch đến Hải Dương còn tăng trưởng nhanh chóng ở mức bình quân 8%/năm, đây là mức tăng trưởng khá cao so với mức tăng trưởng chung của du lịch Việt Nam và nhiều địa phương khác cùng thời điểm. Tuy lượng khách tăng nhanh hàng năm nhưng tỷ lệ khách lưu trú lại ở mức thấp, chỉ đạt khoảng 30%.  

Qua gần 3 năm “sóng gió” bởi đại dịch Covid, ngành du lịch đang phục hồi một cách đáng kể. Tuy nhiên, du lịch Hải Dương không chỉ đặt ra yêu cầu phục hồi mà còn hướng đến phát triển, bởi từ trước khi đại dịch Covid xuất hiện, Hải Dương cơ bản vẫn chưa được chọn là điểm dừng dân của du khách mà chỉ là điểm đi qua. Vậy làm thế nào để thay đổi điều này vẫn đang là điều trăn trở của ngành văn hoá, thể thao và du lịch (VHTTDL).

Trong những năm qua, ngành VHTTDL đã chủ động tham mưu cho Tỉnh ủy, UBND tỉnh và tích cực tổ chức nhiều hoạt động tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu tiềm năng, lợi thế, giá trị vùng đất, con người, hình ảnh các điểm đến để tạo sự lan toả, nhằm từng bước đưa du lịch Hải Dương đến được nhiều hơn với du khách và các đơn vị lữ hành bằng việc tạo liên kết vùng, liên kết các điểm đến, hình thành các tour tuyến du lịch trong tỉnh để giữ chân du khách ở lại trong thời gian dài hơn. Cụ thể, ngành VHTTDL đã xây dựng được các tour như: Côn Sơn – Kiếp Bạc (TP Chí Linh), An Phụ - Kính Chủ - Nhẫm Dương (Kinh Môn); đền Quát (Gia Lộc), Đảo Cò Chi Lăng Nam (Thanh Miện), đền Tranh, làng mộc Cúc Bồ (Ninh Giang); làng Tiến sĩ Mộ Trạch (Bình Giang), Văn Miếu Mao Điền (Cẩm Giàng)… Mặc dù các tour này được các doanh nghiệp lữ hành, khách du lịch đánh giá cao, tuy nhiên thời gian vẫn chỉ diễn ra trong ngày, đồng thời các doanh nghiệp lữ hành cũng chưa tiếp cận và khai thác tốt các tour tuyến này. Du khách tham gia du lịch tại Hải Dương vẫn chỉ chủ yếu mang tính tự phát, tự túc.

 

Từ thực tế trên cho thấy, dù có tiềm năng lớn nhưng khai thác du lịch tại tỉnh nhà vẫn còn hạn chế. Có nhiều nguyên nhân của thực trạng trên nhưng có thể thấy hạ tầng và cơ sở vật chất về du lịch chưa phát triển cũng đang là một rào cản lớn. Hạ tầng phục vụ cho ngành du lịch Hải Dương vẫn còn ít được các doanh nghiệp quan tâm, đầu tư và nếu có thì cũng manh mún, mạnh ai nấy làm, chưa có sự liên kết để tạo nên các sản phẩm du lịch chất lượng cao, chưa tạo được sức mạnh tổng thể để cùng nhau đầu tư, khai thác thế mạnh tiềm năng.

Bà Hoàng Thị Thúy, đại diện Công ty du lịch Dòng Chảy Việt (TP Hải Dương) cho rằng: Hải Dương có nhiều điểm đến khá hấp dẫn, tuy nhiên các doanh nghiệp du lịch như chúng tôi khi cần thông tin về dịch vụ ở các điểm đến như: nhà hàng, khách sạn, đơn vị vận chuyển… rất khó khăn do thiếu sự kết nối. Vì vậy ngay chính các đơn vị kinh doanh du lịch trong tỉnh như chúng tôi cũng rất hạn chế trong việc tổ chức các tour cho du khách tham quan tại Hải Dương. Bên cạnh đó, các tour hiện nay chưa có nhiều các dịch vụ, hoạt động trải nghiệm đi kèm nên du khách chủ yếu đi nhanh trong ngày, việc bán tour trong tỉnh có phần còn hạn chế.

Tạo lực hút từ liên kết

Theo Đề án “Phát triển du lịch chất lượng cao tỉnh Hải Dương giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến 2050” được UBND tỉnh phê duyệt năm 2021, việc phát triển du lịch theo định hướng được đưa ra sẽ tạo “đột phá” trong phát triển du lịch Hải Dương, đảm bảo Hải Dương từng bước trở thành “Điểm đến” thay vì “Điểm dừng chân” trên tuyến du lịch quốc gia và khu vực, hứa hẹn sẽ tăng ngày lưu trú và chi tiêu của khách du lịch, mang lại hiệu quả kinh tế đạt tới 7.450 tỷ đồng vào năm 2025, gấp 3,7 lần năm 2019; năm 2030 có thể đạt tới 21.000 tỷ đồng, đóng góp vào GDP của tỉnh tương ứng là 5.000 tỷ đồng và 13.600 tỷ đồng.

Để đạt được kết quả này, trong đề án cũng đã chỉ ra các giải pháp, trong đó có đề cập đến việc tăng cường liên kết để phát triển sản phẩm du lịch như: khuyến khích liên kết giữa các địa phương trong cùng địa bàn trọng điểm du lịch của tỉnh; tổ chức xây dựng và thực hiện quy hoạch, phát triển sản phẩm du lịch, kết nối tour tuyến du lịch, xúc tiến quảng bá đầu tư và xây dựng thương hiệu du lịch. Hợp tác với các cơ quan Trung ương và liên kết với các tỉnh phụ cận trong lĩnh vực quy hoạch, xúc tiến đầu tư xây dựng mới và nâng cấp hệ thống giao thông kết nối để thuận lợi phát triển sản phẩm du lịch. Tham gia vào các diễn đàn hợp tác của vùng Đồng bằng Sông Hồng và Duyên hải Đông Bắc, các nước khu vực ASEAN trong khuôn khổ các chương trình phát triển của khu vực và quốc tế; liên kết hợp tác với các địa phương của các quốc gia có ngành du lịch phát triển; liên kết để đặt văn phòng đại diện, chi nhánh du lịch bằng hình thức trực tuyến tại một số tỉnh thành lớn…

 

Một trong những việc làm trước mắt có ý nghĩa quan trọng mà ngành VHTTDL đã triển khai vừa qua là tổ chức tọa đàm và ký kết giao ước về liên kết, hợp tác với Hiệp hội Du lịch tỉnh, trong đó nhấn mạnh về việc tạo mối liên kết chặt chẽ giữa Nhà nước và Hiệp hội Du lịch tỉnh; liên kết giữa các doanh nghiệp và với Hiệp hội Du lịch các tỉnh, thành phố khác; tạo điều kiện và khuyến khích các hội viên của Hiệp hội đầu tư, xây dựng các sản phẩm du lịch mới, có chất lượng để thu hút khách du lịch; liên kết, phối hợp và vận động các doanh nghiệp tham gia đầu tư, xây dựng các khu, điểm du lịch; liên kết, hợp tác, hỗ trợ giữa các doanh nghiệp nhằm bình ổn thị trưởng, nâng cao giá trị sản phẩm du lịch…

Ông Nguyễn Minh Xô, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch tỉnh cho biết: Hoạt động du lịch Hải Dương gần đây có nhiều khởi sắc, nhất là qua các sự kiện Tuần lễ văn hóa, du lịch hưởng ứng môn Bóng bàn SEAGames 31 được tổ chức tại Hải Dương và Chương trình Xúc tiến thương mại vải thiều và các sản phẩm tiêu biểu của Hải Dương hay các sự kiện lễ hội thu hoạch cà rốt (Cẩm Giàng), lễ hội thu hoạch lúa hữu cơ tại An Thanh (Tứ Kỳ) đã tạo được ấn tượng tốt đẹp và thu hút đông đảo nhân dân và du khách tham gia. Trong kết quả đó, có một phần đóng góp tích cực của các doanh nghiệp là thành viên của Hiệp hội.

Hải Dương có tiềm năng du lịch lớn, có thể tạo ra những sản phẩm du lịch mới từ những tài nguyên sẵn có. Tuy nhiên, để khai thác tốt tiềm năng này thì trước tiên tỉnh nhà cần phải xác định du lịch là một trong những ngành nghề quan trọng, thậm chí là “mũi nhọn” để phát triển kinh tế. Và để du lịch có thể phát triển thành một ngành kinh tế quan trọng thì cần phải có sự đầu tư vào hệ thống dịch vụ như: giải trí, nghỉ dưỡng, các loại hình văn hóa, thể thao… Bên cạnh sự đầu tư từ nguồn ngân sách Nhà nước, chính quyền cần khuyến khích, có cơ chế đặc thù ưu đãi để các doanh nghiệp đầu tư vào du lịch để “làm giàu” cho các sản phẩm du lịch của Hải Dương.

“Ở vị trí là một doanh nghiệp, trong khi chờ đợi các dự án lớn được đầu tư thì một số doanh nghiệp nhỏ và vừa trong Hiệp hội Du lịch đang nghiên cứu đề xuất với tỉnh cho phép đầu tư dự án xây dựng “khu nghỉ dưỡng sinh thái Vườn Đào” với diện tích gần 89.000 m² tại xã Hưng Đạo (Chí Linh), nằm trong quy hoạch tổng thể khu di tích lịch sử - văn hóa Côn Sơn - Kiếp Bạc gắn với phát triển du lịch. Dự án hiện đang trong giai đoạn thẩm định của các sở, ngành trình UBND tỉnh xem xét, quyết định. Nếu dự án được thông qua và triển khai sẽ góp phần tích cực trong việc phát triển du lịch tại khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc nói riêng, TP Chí Linh và tỉnh nhà nói chung” - ông Nguyễn Minh Xô chia sẻ.

Về quan điểm của mình, bà Hoàng Thị Thúy đại diện Công ty Du lịch Dòng Chảy Việt (TP Hải Dương) cho rằng các doanh nghiệp du lịch “Muốn đi nhanh hãy đi một mình, muốn đi xa hãy đi cùng nhau”. Sau thời gian dịch bệnh mới thấy câu nói này đúng hơn bao giờ hết. Các doanh nghiệp muốn hoạt động hiệu quả thì giải pháp tốt nhất là có sự liên kết, kết nối, hợp tác giữa các bên với nhau hay còn gọi là "kết bè" để cùng nhau nổi, như vậy thì lợi ích phát triển mới bền vững, lâu dài được.”

Ông Vũ Đình Tiến, Phó Giám đốc Sở VHTTDL cho biết: Một trong những hạn chế của ngành du lịch Hải Dương trong thời gian qua ngoài hạ tầng dịch vụ, vui chơi giải trí, cơ sở lưu trú còn thiếu, hạ tầng giao thông thiếu đồng bộ, việc kết nối còn gặp khó khăn, sự phối hợp giữa cơ quan chuyên môn, địa phương và doanh nghiệp còn chưa chặt chẽ, thường xuyên. Ngành VHTTDL và Hiệp hội Du lịch cũng như các doanh nghiệp kinh doanh du lịch chưa đưa ra được nhiều sản phẩm cụ thể, sản phẩm mới phù hợp theo từng loại hình và đối tượng khách.

Trong thời gian tới, để việc triển khai thực hiện “Đề án phát triển du lịch Hải Dương chất lượng cao” đạt hiệu quả, rất cần sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị từ tỉnh đến địa phương, cần coi việc phát triển du lịch là cơ hội để phát triển kinh tế - xã hội bên cạnh các ngành nghề khác. Để làm được điều này, rất cần sự chỉ đạo quyết liệt của Tỉnh ủy – UBND tỉnh và tăng cường đầu tư kinh phí, kêu gọi đầu tư cơ sở hạ tầng du lịch, hạ tầng giao thông, đa dạng hóa sản phẩm du lịch và nâng cao chất lượng dịch vụ tại các điểm đến, các di tích và danh lam thắng cảnh tiêu biểu của địa phương. Với sự định hướng của cơ quan quản lý Nhà nước về du lịch cùng vai trò, chức năng tập hợp của Hiệp hội Du lịch tỉnh, các doanh nghiệp kinh doanh du lịch, Ban quản lý các di tích, danh thắng trên địa bàn tỉnh cần thường xuyên gặp gỡ, trao đổi thông tin để xây dựng nên chuỗi liên kết về phát triển du lịch tỉnh. Sự kết nối trên cơ sở mỗi điểm đến là một nét đặc sắc riêng sẽ góp phần hoàn thiện bức tranh tổng thể của du lịch Hải Dương.

Liên kết là hướng đi không mới nhưng mang lại hiệu quả thiết thực nhất. Điều này làm cho các doanh nghiệp, địa phương chủ động, tích cực và làm mới mình thông qua các sản phẩm du lịch…