Hưng Đạo Đại vương Trần Quốc Tuấn sinh khoảng năm 1228, thuộc dòng dõi tôn thất quý tộc nhà Trần. Là người hội tụ đủ nhân, lễ, nghĩa, trí, tín, văn võ song toàn, lại biết giữ gìn rường cột quốc gia nên qua 4 đời vua Trần, ông đều được trọng dụng, để tiếng thơm lưu truyền, hậu thế tôn vinh, thờ phụng. Trần Hưng Đạo là một hình tượng sáng ngời của lòng yêu nước, tinh thần quật khởi đấu tranh giải phóng dân tộc.

Ba lần kháng chiến chống giặc Nguyên Mông thắng lợi của của nước Đại Việt đều có công lao to lớn của ông. Cuộc kháng chiến lần thứ nhất (năm 1258), ông được giao quyền tiết chế, chỉ huy các tướng bảo vệ biên giới. Cuộc kháng chiến lần hai (năm 1285) và lần ba (năm 1288), ông được vua Trần phong chức Quốc Công tiết chế tổng chỉ huy quân đội, đánh bại hoàn toàn ý chí xâm lược của đế quốc Nguyên Mông. Công lao to lớn này đã đưa ông lên hàng “thiên tài quân sự có tầm chiến lược và là một anh hùng dân tộc bậc nhất của nhà Trần”.

Kháng chiến chống giặc Nguyên Mông thắng lợi, Hưng Đạo Đại vương cùng phu nhân về sống những năm tháng thanh bình tại tư dinh Vạn Kiếp - mảnh đất đã gắn bó, chở che ông suốt những năm dài kháng chiến. Tại đây, ông đã soạn 2 bộ sách để dạy các tướng lĩnh đương thời cầm quân đánh giặc là “Binh thư yếu lược” và “Vạn Kiếp tông bí truyền thư”, đúc kết những kinh nghiệm quý báu, bí quyết đánh giặc giữ nước truyền lại cho hậu thế. Khi ông lâm bệnh sắp qua đời, vua Trần Anh Tông về thăm và hỏi kế sách giữ nước, ông trả lời: “Vua tôi đồng tâm, anh em hòa mục, cả nước góp sức… Khoan thư sức dân làm kế sâu rễ, bền gốc, đó là thượng sách giữ nước”.

Dưới trướng của ông, nhiều bậc hiền tài đã hết lòng phò vua giúp nước như Trần Quang Khải, Trần Nhật Duật, Trần Khánh Dư… và những gia thần, môn khách nổi tiếng như Yết Kiêu, Dã Tượng, Phạm Ngũ Lão, Nguyễn Chế Nghĩa… Tất cả đã tạo thành một đội quân hùng mạnh “vua tôi đồng lòng, anh em hòa mục” làm nên những chiến thắng vẻ vang trong 3 lần đại thắng quân Nguyên Mông xâm lược.

Do có công lao to lớn với dân tộc, vua Trần tiến phong cho Trần Hưng Đạo tước Đại vương, cho lập đền thờ khi ông còn sống, gọi là Sinh Từ. Thượng hoàng Trần Thánh Tông đích thân soạn văn bia ca ngợi công đức của ông, gọi là Sinh Bi. 

Ngày 20 tháng Tám năm Canh Tý (năm 1300), Hưng Đạo Đại vương mất tại tư dinh Vạn Kiếp. Triều đình đã tôn phong là Thái sư Thượng phụ, Thượng Quốc công, Nhân Vũ Hưng Đạo Đại vương. Nhân dân Đại Việt suy tôn ông là Cửu Thiên Vũ Đế Đức Thánh Trần, lập đền thờ tưởng nhớ công lao to lớn của Ngài ngay trên nền vương phủ là đền Kiếp Bạc.

Năm 2021, do tình hình dịch COVID-19 diễn biến phức tạp tại các tỉnh, thành phố nên các hoạt động kỷ niệm 721 năm ngày mất của Hưng Đạo Đại vương được tổ chức với quy mô gọn nhẹ nhưng vẫn trang trọng, linh thiêng, đúng nghi thức truyền thống. Qua đó, bày tỏ lòng tri ân công lao to lớn của Đức Thánh Trần, cầu cho quốc thái dân an, dịch bệnh tiêu tan, nhân dân ấm no, hạnh phúc. Để đảm bảo an toàn phòng, chống dịch, Ban tổ chức các nghi lễ truyền thống mùa thu Côn Sơn – Kiếp Bạc năm 2021 thực hiện nghiêm các biện pháp như: khai báo y tế, bố trí nước sát khuẩn, thực hiện người dân khuyến cáo 5K…và không đón du khách ngoại tỉnh về dâng hương, chiêm bái.