Sáng 16.2 (16 tháng giêng âm lịch), tại khu di tích Côn Sơn, UBND tỉnh tổ chức lễ dâng hương tưởng niệm 688 năm ngày viên tịch của Đệ Tam Tổ Trúc Lâm Huyền Quang tôn giả. Đồng chí Nguyễn Thị Ngọc Bích, Ủy viên Ban Thường vụ Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch Thường trực HĐND tỉnh; một số đồng chí trong Ban Thường vụ Tỉnh ủy, lãnh đạo UBND tỉnh cùng các tăng ni, phật tử và nhân dân địa phương tham dự.
Màn trống hội do tập thể diễn viên, nhạc công Nhà hát Chèo Hải Dương biểu diễn
Trong không gian linh thiêng mùa xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc, diễn văn do đồng chí Nguyễn Minh Hùng, Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Trưởng Ban Tổ chức các nghi lễ mùa xuân Côn Sơn - Kiếp Bạc năm 2022 nêu bật giá trị khu di tích, Huyền Quang tên thật là Lý Đạo Tái, sinh tháng giêng, năm Giáp Dần, niên hiệu Nguyên Phong thứ 4 (1254) đời vua Trần Thái Tông, nguyên quán tại hương Vạn Tư, nay thuộc xã Thái Bảo, huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh. Năm 21 tuổi, ông thi đỗ tiến sĩ khoa thi năm Ất Hợi (1275). Đương thời, Huyền Quang là một trong những trí thức tài năng, nổi tiếng thơ văn, từng làm quan tại Viện Hàn lâm nhà Trần. Ông từ bỏ chốn quan trường, quyết chí tu hành, học đạo và biên soạn kinh sách.
Huyền Quang cùng với Phật hoàng Trần Nhân Tông và Pháp Loa đi đến mọi miền đất nước để thuyết pháp, giảng kinh và trở thành vị tổ thứ ba của thiền phái Phật giáo Trúc Lâm. Những năm tháng cuối đời, ông về trụ trì tại chùa Côn Sơn, hoằng dương Phật pháp, dựng Cửu Phẩm Liên Hoa, biên soạn kinh sách để truyền lại cho đời sau, có công lớn trong việc phát triển thiền phái Trúc Lâm, tôn tạo Côn Sơn thành tăng viện Kỳ Lân - một chốn tổ của Phật giáo Trúc Lâm, đương thời sánh ngang với Vĩnh Nghiêm, Yên Tử, Quỳnh Lâm.
Các đại biểu dâng hương tại khu di tích Côn Sơn
Ngày 23 tháng giêng năm 1334, ông viên tịch tại chùa Côn Sơn, thọ 80 tuổi. Vua Trần Minh Tông ban cho 10 lạng vàng, sai các tăng ni xây tháp ở sau chùa, gọi là Đăng Minh bảo tháp. Ngày viên tịch của ông đã trở thành ngày giỗ tổ của chùa Côn Sơn hằng năm.
Gần 7 thế kỷ qua, những giá trị di sản văn hóa ở Côn Sơn đã góp phần làm nên nét văn hóa đặc sắc, đa dạng không chỉ của riêng vùng đất Hải Dương mà trở thành dòng chảy liên tục “hội tụ, kết tinh và lan tỏa” bằng sức sống văn hóa, bằng tâm nguyện của hàng triệu triệu đồng bào Việt Nam. Và rồi từ đây, tinh thần ấy, ý chí ấy lại lan tỏa, ăn sâu vào tâm thức mỗi gia đình, mỗi người dân yêu nước, với tấm lòng hướng thiện, có vị thế quan trọng trong kho tàng di sản văn hóa Việt Nam.
Với giá trị hết sức đặc biệt, khu di tích Côn Sơn - Kiếp Bạc đã được Nhà nước xếp hạng Di tích quốc gia năm 1962. Năm 2012, khu di tích được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt. Lễ hội chùa Côn Sơn được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.
Sau đó, các đại biểu cùng nhân dân tổ chức dâng hương tại tổ đường, dâng hương tại Đăng Minh bảo tháp, nơi chứa xá lị của Huyền Quang tôn giả.
Nghi thức xin nước tại hồ Côn Sơn để dâng lên cúng Phật, cúng Thánh
Trước đó, tại hồ Côn Sơn rộng 36,2 ha, các tăng ni, phật tử tổ chức xin nước và rước vào thờ tại Tổ đường để dâng lên cúng Phật, cúng thánh. Rước nước là nghi thức quan trọng cầu cho quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa, mùa màng tốt tươi, cầu mong cho một năm mới bình an, thế giới hòa bình, nhân dân an lạc, dịch bệnh tiêu trừ.. Ngày viên tịch của ông đã trở thành ngày giỗ tổ của chùa Côn Sơn hằng năm.
P.V